تفسیر آیه ۲۱۴ سوره البقره
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَأْتِکُم مَّثَلُ الَّذِینَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِکُم مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء وَزُلْزِلُواْ حَتَّى یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللّهِ قَرِیبٌ ﴿۲۱۴﴾
شان نزول آیه
هنگامى که در جنگ احزاب ترس و وحشت شدید بر مسلمانان غالب شد و در محاصره قرار گرفتند، این آیه نازل شد و آنان را به صبر و استقامت دعوت نمود و وعده یارى نصرت به آنها داد. همچنین گفته شده هنگامى که مسلمانان در جنگ احد شکست خوردند، "عبد اللَّه بن ابى" به آنها گفت: تا کى خود را به کشتن مىدهید؟ اگر محمد پیغمبر بود، خداوند یاران او را گرفتار اسارت و قتل نمىکرد! در این موقع آیه 214 نازل شد.
ترجمه فولادوند
مردم، امّتى یگانه بودند پس خداوند پیامبران را نویدآور و بیمدهنده برانگیخت، و با آنان، کتاب [خود] را بحق فرو فرستاد، تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند داورى کند. و جز کسانى که [کتاب] به آنان داده شد- پس از آنکه دلایل روشن براى آنان آمد- به خاطر ستم [و حسدى] که میانشان بود، [هیچ کس] در آن اختلاف نکرد. پس خداوند آنان را که ایمان آورده بودند، به توفیق خویش، به حقیقت آنچه که در آن اختلاف داشتند، هدایت کرد. و خدا هر که را بخواهد به راه راست هدایت مىکند.
تفسیر اطیب البیان
(214)(ام حسبتم ان تدخلوا الجنه ):(آیا پندارید که داخل بهشت می شوید...)داخل شدن در بهشت مستلزم آنست که تسلیم اوامر و احکام الهی باشید و در کتاب خدا اختلاف نیاندازید و دارو را مبدل به درد ننمائید تا عذاب الهی بر شما روا نگردد، (و لما یاتکم مثل الذین خلوا من قبلکم ):(بدون آنکه بیاید شما را آنچه بر اقوام پیش از شما بیامد)،یعنی آنچه از مصائب درونی وبیرونی که بر سر اقوام و ملل گذشته آمد بر سر شما نیز خواهد آمد، (مستهم الباساء والضراء و زلزلوا حتی یقول الرسول و الذین امنوا معه متی نصرالله ):(آنچنان مصائب و سختیها به آنان رسید که متزلزل شدند و حتی رسول ومؤمنان گفتند ،پس نصرت خدا چه وقت است ؟)(بأسا) مصیبتهایی است که درغیر نفس انسان به او می رسد مثل مصیبت در مال و جاه و امنیت و خانواده واما(ضراء)مصیبتهایی است که در نفس انسان به او می رسد، مانند جراحت و قتل و مرض (زلزال ) به معنای لغرش بعد از لغزش است و این امر کنایه از اضطراب ووحشت می باشد و جمله (متی نصر الله ) به معنای استدعای نصرت و طلب یاری خداست و تاریخ تکرار می شود و ابتلاء امتحان در همه امتها جریان می یابد وخداوند به همه کسانی که به او امید دارند و از او طلب یاری می کنند می فرماید:(الا ان نصر الله قریب ):(آگاه باشید که همانا یاری و نصرت خدا نزدیک است ) وخداوند در قرآن وعده فرمود که همانا ما رسولان خویش و مؤمنان را در دنیایاری می کنیم (انا لننصر رسلنا و الذین امنوا فی الحیاه الدنیا)(72).
